Državne vlasti u SFRJ,
uključujući i vlast u SR Hrvatskoj, imale su detaljan uvid u
ono što je Katolička crkva u Hrvatskoj radila u zemlji. Evo
zašto niko nije reagovao:
Najpoznatiji hrvatski novinar
Darko Hudelist upravo je završio svoju knjigu “Rim, a ne
Beograd“, koja će u oktobru izaći iz štampe. To je knjiga –
Hudelist je naziva “integralnom istoriografijom” – koja će
uzdrmati javnost na eksjugoslovenskim prostorima čak i više
nego Hudelistovi tekstovi ili knjiga razgovora sa Dobricom
Ćosićem, i koja po prvi put objašnjava ulogu Vatikana,
Katoličke crkve,pape Vojtile, Zbignjeva Bžežinskog, hrvatske
i srpske elite i generala, u raspadu Jugoslavije i krvavom
ratu koji će ga obeležiti.
Ekskluzivno za novi broj
Nedeljnika, Darko Hudelist objašnjava do kojih je saznanja
došao i kako je projekat “Trinaest stoljeća kršćanstva u
Hrvata” (1975-1984), zajedno sa skupom u Mariji Bistrici
pred 400.000 katoličkih vernika, predstavljao predigru
referenduma 1991. godine.
U čitavom spletu događaja koji
je obeležio “ulazak čovečanstva iz starog u novo doba” i
veliki prevrat veliku ulogu odigrao je papa Vojtila. Nisu ga
bez razloga mnogi nazivali “papom globalne komunikacije”.
Ali, nije to bilo lišeno određenih protivrečnosti…
Papa Vojtila je, posebno kroz
svoju vrlo blisku saradnju, pa i savezništvo, sa SAD (najpre
sa Bžežinskim, a onda i s Ronaldom Reganom, s kojim se
sastao čak četiri puta; prvi put, u junu 1982, u najstrožoj
tajnosti u Vatikanu), sudelovao u procesu koji je na kraju
rezultirao stvaranjem globalnog kapitalizma, sa svim
njegovim unutrašnjim kontradikcijama i negativnim stranama.
Kontradikcijama s kojima se danas otvoreno suočava papa
Franja. Papa Jovan Pavle II bio je aktivan učesnik Hladnog
rata, delujući, naravno, na strani i u korist Zapada – a
protiv komunizma i ateizma kakav je postojao u Istočnoj
Evropi, uključujući i njegovu zavičajnu Poljsku. Jedna od
njegovih misija bila je odbacivanje sporazuma u Jalti 1945.
i stvaranje jedne nove, ujedinjene Evrope (to je današnja
Evropska unija) koja će biti utemeljena na hrišćanskim
tradicijama (uključujući i katoličanstvo i pravoslavlje) –
govori Hudelist.
Bžežinski se s Vojtilom upoznao
i zbližio na Harvardu 26. jula 1976, nakon čega se njih
dvojica počinju i dopisivati (i to na poljskom jeziku). Vrlo
je plauzibilna interpretacija – koju sasvim otvoreno
podržava i vatikanski biograf pape Vojtile, italijanski
univerzitetski profesor i istoričar Andrea Rikardi, da je
Bžežinski, zajedno s filadelfijskim nadbiskupom Džonom
Krolom (takođe delom Poljak po poreklu), lobirao za Vojtilin
izbor za papu u jesen 1978. Bžežinski je “igrao” na nekoliko
nivoa. S jedne strane, bio je ideolog informatičke
revolucije, s druge je zastupao tezu – i u tome je u Vojtili
našao svog istomišljenika i saradnika – da komunistički,
Istočni blok, predvođen SSSR-om, treba “napasti”
pospešivanjem nacionalnih/nacionalističkih pokreta u
katoličkim zemljama Istočne Evrope, s naglaskom, naravno, na
Poljsku.
S ovim procesom “pospešivanja
nacionalizma” bio je apsolutno kompatibilan jubilejski
pokret Katoličke crkve u Hrvatskoj, “Trinaest stoljeća
kršćanstva u Hrvata” (1975-1984).
Treba imati u vidu da je Crkva u
Hrvatskoj krenula s njim već u jesen 1975, dakle pune tri
godine pre Vojtilinog izbora za papu. I tu se vidi koliko su
hrvatski biskupi, “odgojeni” i formirani na zasadama Drugoga
vatikanskog koncila, bili napredni i dalekovidni, a, na
kraju krajeva, i prilično hrabri. Jedna mala digresija:
pokret ‘Trinaest stoljeća kršćanstva u Hrvata’ inicirao je,
još sredinom 1930-ih, tadašnji zagrebački
nadbiskup-koadjutor Alojzije Stepinac, zajedno sa svojim
glavnim savetnikom, jezuitom Stjepanom Krizinom Sakačem. To
je zbog Drugog svetskog rata silom moralo biti prekinuto, da
bi celu tu priču nastavio, sredinom 1970-ih, zagrebački
nadbiskup i prvi biskup Crkve u Hrvata Franjo Kuharić,
zajedno sa svojim saradnicima (među kojima je najvažniji bio
tadašnji glavni urednik Glasa Koncila don Živko Kustić) –
objašnjava Hudelist.
Istovremeno, 1975. na 1976,
Jugoslaviju je zahvatila teška sistemska ekonomska kriza, za
koju, kako se pokazalo, pravog rešenja i leka nije bilo.
Štaviše, Jugoslavija u privrednom smislu kao da počinje da
prkosi svetu i Zapadu (naravno, na svoju vlastitu štetu) u
isto vreme dok se u svetskim okvirima rađa globalni
kapitalizam, Jugoslavija 1976. prelazi na ZUR i – dogovornu
ekonomiju. “Katastrofalna strategija! – napominje on.
Već krajem 1978. najviši
politički organ u Jugoslaviji, Predsedništvo, na jednoj
svojoj zatvorenoj sednici konstatuje da u blagajni više nema
dovoljno novca (deviza) za kupovanje viskija, kojim je dotad
častilo najuvaženije goste – državnike iz inostranstva.
Državne vlasti u SFRJ, uključujući i vlast u SR Hrvatskoj,
imale su detaljan uvid u ono što je Katolička crkva u
Hrvatskoj radila u tom ključnom i prelomnom periodu. Između
ostalog, i zahvaljujući tome što su sva zasedanja Biskupske
konferencije Jugoslavije (BKJ) na zagrebačkom Kaptolu bila
tajno snimana od Udbe, a bila je ozvučena i kancelarija
nadbiskupa Kuharića. Ali, šta je o svemu mislio Tito?
Za sve se znalo, čak do
najsitnijeg detalja (jedan od biskupa, tj. jedan od članova
BKJ, znam koji, bio je čitavo to vreme vrlo lojalan i
prilično ‘profesionalan’ saradnik Službe državne
bezbednosti), ali svejedno – nikakve represije u odnosu na
Crkvu nije bilo. Ni 1975-1976 (akcija Solin, sa 100.000
okupljenih vernika), ni 1979 (proslava Branimirove godine u
Ninu, sa 200.000 prisutnih), ni Nacionalni ekumenski kongres
u Mariji Bistrici 1984 – sa 400.000 prisutnih vernika… To je
pitanje, sve do smrti, mučilo i Živka Kustića (često mi ga
je ponavljao): zašto nas Tito nije zabranio, a znao je što
sve radimo? Ima veoma mnogo, i stvarnih i potencijalnih,
razloga - objašnjava Hudelist.
izvor:
webtribune.rs ›››