Page 543 - dr. Jovan Tucakov - Lečenje biljem

544 U!CENIE Bll.IEM

od glicerida np..zasi6enilt masnih I!oiselina: lIimolne, Idnoleinske i oleinske; ima
i lecitina (oko 20/0) d fi tost erola. Saponozid je steroidan i hidrolizom daje di-
osgenol. Sluz hidrolizom daje manozu i galaktozu (manogalaktan).
Upotreba. - Naj vi~e semena se potro~i za tovljende stoke (Maroko).
U veterinskoj medicini sluii 'kao ekspektorans u me~avini sa drugim dro-
gama. U humanoj medicim okao kataplazma na cireve, otoke, otvorene rane,
otekle zlezde, na opekotine <j sl. U noViije vreme seme preporucuju kao za-
menu za riblje ulje, jer sadrli organs ki vezanog fosfora, led-tina i nukleo-
-albumina. U narodu slufi kao ekspeMorans protiv oboljenja organa za di-
sanje (sapondnsko delovanje).

U medHeranskim zemljama vee vge hi'ljada godina kako se neprekidno
upotrebljava kao vrlo cenjeno 'sredsllvo za jacanje, jer 'p<JVeeava aipetit, broj
crvenih krvnih zrnaca, olak~ava varenje i iskol1i~cavanje belancevina i sma-
njuje elim inaciju, gubljenje fosfora, ,pa lSamim tim i kaloijuma. Bogatstvo
voorna vafnih sastojaka semena obja~njava vekowlU upotlrebu droge protiv
rahitisa, skrofuloze, iznemoglosti, ~ecerne bolesti, osteomiellta ,i .drugih bo-
lesti. Droga poveeava mlecnost.
1. Jedna ka~ika sveze samlevenog semena uzima se ~ puta dnevno
pre jela sa pekmezom, marmeladom m voenim sakom da se ne oseti miris
koji 'De podnose neke osobe. Daje 5e i u obtiku ekstrakta, sirupa i drugih
farmaceutskih oblika.
2. S polja (razne kome bolesti, opekot<i'De, uboji i druge o2llede): 70 g
semena se samelje, ·popari 1 litram 'kljucale vode, ostll!vJ 2 sata ccice me~a·
juci i dobijena sluzasta ka~ica se l,lpotrelYi kao oblog.

3. Protiv proliva: po 20 g semena pilskav.ice, lista nane i eveta podbela,
belog i ernog sleza se pomesa. Cetiri ka~ojke O5mese popari se sa pola litra
klj ucale vode, poklopi, ostavi 2 l5ata, oeedi, i'Seedi i prje umesto vode.
4. Protiv se6erne bolesti: po 20 g l5emena piskavice, dobriCice i gujine
trave, lista borovniee i mahuna od pasU'lja O5e pome~a. Cetil1i kaSlike sme~e
kuva 'Se pola sat.a u pola litra vade; 'Pije l5e po I Ca~a pre jela.

5. Za pojacanje mlecnosti: po 20 g semena -piskav.ice ,i dobl1iCoiee, ploda
anisa i miroclije i lista matifujaka se porneSa j upotrebi kao pod 4.
Ostala narodna imena: bozja travioa, grohotu~a, grcko sijeno, jarcev
rog, pjeskavica, prosac, 'Prosenica, prosenica'k, rogacici, rozenjaca, rozie, tri-
plat.

PLANIKA, BELA PLANIKA, PLANItAC, MECJE GROZDE,
JAGODICA·RAST

Artbutus unedo L. - Ericaceae

Zirnzelen sib iii drvo, visoko do 10 m, koje moze da doZiv.i i 200 go-

dina. U jesen i zimi okiti se mnogobrojllldm loptastim, v.vlo lepim, do 2 em
velikim, crvendm iii narandZastim soenim bobi=a (nazivaju ih u primorju
maginje), u kojima irna ~ecera (do l()O/~), 'Vitamina C, organskih kiselina i dru-

gih korisnih sastojaka, zbog kojih se upotrebljavaju za jelo, za illradu pek·