Page 76 - Saša Marković - Manifest protiv Imperije

Pojačano vojno prisustvo Amerike u svijetu je bilo u suštin­
skoj kontradiktornosti sa Fukujaminim predviđanjem kraja istorije.
Pobjeda u hladnom ratu i širenje NATO alijanse, kao garancija za oču­
vanje američke hegemonije, bili su dijametralno suprotni njenim
zvanično proklamovanim ciljevima spoljne politike. Emanuel Tod
smatra da se nekadašnja američka uloga čuvara stabinosti svjetskog
l
poretka, svela na njenu suprotnost. Sjedinjene Države, izmještene iz
glavnog polja političkog zbivanja Evroazije, poprimaju sve češće
ulogu faktora nestabilnosti, čije aktivnosti idu u pravcu kvarenja
odnosa između bivših protivnika iz vremena hladnog rata, prije svih
Njemačke i Rusije. Naravno, ta igra, ili kako je Bžežinski zove ša­
hovska partija, veoma je kompleksna. Amerika igra simultanku na
mnogo tabli sa više ili manje uspjeha, uz upozorenje Emanuela Toda,
da treba uvijek paziti kada se igra šah sa Rusima, jer, kako kaže Tod,
oni su u tome najbolji. Američka opsjednutost angažmanom na svim
meridijanima mogla bi biti rezultat i njenog straha da je sve više
nepotrebna svjetskoj politici u ulozi koju je do sada imala.

„Ova beskorisnost Amerike jedna je od dve osnovne strepnje
koje pritiskaju Vašington, i istovremeno jedan od ključeva za
razumevanje spoljne politike Sjedinjenih Država. Formalizovan od
strane šefova američke diplomatije, ovaj novi strah najčešće

poprima, što je uobičajeno, oblik obrnute afirmacije: u februaru
1998. godine, Medlin Olbrajt, Klintonov državni sekretar,
pokušavajući da opravda raketni napad na Irak, definiše Sjedinjene
Države kao ‘neophodnu naciju’ (indispensible nation). Kao što je
uočio Šaša Gitri, ono što je suprotno od istine veće veoma blizu

j
istine. Ako se zvanično tvrdi da su Sjedinjene Države neophodne,

znači da se postavlja pitanje njihove korisnosti zasvet. Kvazilap-
susima, državnici tako puštaju da u javnost procure stvari koje
zabrinjavaju strateške analitičare."134

134 Emanuel Tod, P o s le im p erije, str. 14.

75