Page 37 - Saša Marković - Manifest protiv Imperije
P. 37

Dok se Amerika mudro distancirala od svjetske politike u da­
       nima mlade republike, unutar države se vodila velika politička borba
       oko kontrole nad fmansijskim sistemom.  Dvadest godina rada Prve
       banke SAD-a donijelo je podijeljenost među donosiocima odluka oko
       njenog budućeg rada.  Kongres je prvo odbio da produži dozvolu za
       rad Prvoj banci SAD-a, jer je po mišljenju većine kongresmena zadi-
       rala u suverenitet države.  Mišljenje daje banka preuzela ogromnu
       moć,  veću nego što je imala sama država, nije bilo ez osnova. No,
                                                    b
       Kongres je 1816. godine pod uticajem velikih lobija vrha finansijskog
       sektora,  dozvolio  osnivanje nove  centralne banke u privatnom vla­
       sništvu. Novo ime za staru banku bilo je, Druga banka SAD-a. Osni­

       vački  ulog  Vlade  SAD-a je  bio  20%,  a  ostatak je  bio u  rukama

       privatnih akcionara. Kao i u slučaju Prve banke SADosnivači su ostali
       u tajnosti. Ono što se moglo saznati je, da su jedna trećina od 80% pri­
       vatnih vlasnika bili stranci.58
                                                              d
              Početkom treće decenije XIX vijeka Amerika počinje a se
       uključuje u svjetsku politiku kao aktivan igrač i čvar zapadne hem­
                                                  u
                                                   t
       isfere. Monroova doktrina u američkoj spoljnoj poliici je korak napri­
       jed u pozicioniranju SAD-a u odnosu na Evropu. Suština ove doktrine
       je bila da se Amerika neće miješati u evropske poslove ukoliko  se
       Evropa ne miješa u američke. Američka zona uticaja efinisana je tako
                                                    d
       da obuhvata čitavu zapadnu hemisferu.59 Ovaj iskorak je doveo SAD

       u poziciju aktivnog igrača u međunarodnim odnosima,doduše, još
       uvijek pozicioniranog na zapadnu hemisferu. Monroova doktina, ipak
       ne bi bila moguća bez dogovora sa Engleskom, koja je još uvijek imala
       daleko najjaču mornaricu, i stoga bila dominantna međunarodna po­
       morska sila.
              Na unutrašnjem planu, iskustvo i sa Drugom bankom SAD-a
       nije bilo dobro.  Stvorena je velika opozicija ovakvom načinu poslo­



       58 Vidjeti u: William T.  Still,  The М о п еу  M a sters,dokumentarni film
       39 Vidjeti u: Monroe Doctrine, ourdocuments.gov, web site,
       http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=23


                                    36
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42