Page 39 - Saša Marković - Manifest protiv Imperije

2. D žin s e r o d io

Na prelasku iz XIX u XX vijek naziralo se rađanje džina koji
iz prikrajka mjerka poprište svjetske politike. Teodor Ruzvelt je bio
real političar i u toku svog mandata je kroz spoljnopolitički angažman
Sjedinjenih Država, nagovijestio imperijalni karakter republike. On je
na Sjedinjene Države gledao kao na veliku silu, potencijalno najveću.
To je vrijeme velike američke ekspanzije, kada Amerka postaje naj­
i
veća ekonomija svijeta i kada najavljuje svoju buduću ulogu svjetskog
hegemona. Teodor Ruzvelt smatra da ono što država ne može zaštititi
sopstvenom snagom, ne može učiniti niti iko drugi. Ruzvelt je ekspli-
citan kada kaže da je „mlako pozivanje na pravo bez oslanjanja na
snagu podjednako loše, ako ne i gore od snage koja se oslanja na
pravo“.63 Usled odbacivanja razoružanja (koje je bilo aktuelno u
evropskoj ravnoteži snaga tog vremena), Teodor Ruzvelt proglašava

američko pravo da interveniše u zapadnoj hemisferi,ne samo kao
odgovor na miješanje spolja, već i kao sredstvo zašite i unapređenja
t
američkih interesa kroz širenje uticaja. To je faktčki predstavljalo
i
novu spoljnopolitičku doktrinu SAD-a. Ruzveltovo naravoučenije
Monroove doktrine, (Roosevelt Corollary - dio obraćanja Naciji
1904.) oficijalno je bio početak američkog intervenionizma, koji je
c
Sjedinjenim Državama dao novu ulogu u svjetskoj politici.64
U toku Ruzveltovog mandata intervenisano je na Haitiju. Iza­
zvana je revolucija u Panami koja je dovela do secesije od Kolumbije,
sve u interesu građenja Panamskog kanala koji će kotrolisati SAD.
n
Uspostavljen je fmansijski protektorat nad Dominikanskom Repub­
likom. Amerika pomaže Kubi u borbi za oslobođanje od španskih ko­
lonizatora, što ujedno koristi daje nakon oslobođenja okupira.

„(...) Sjedinjene Države su, premda izložene teškim kušnjama
63 Henri Kisindžer, D a li j e A m e r ic i p o tr e b n a s p o ljn a p o litik a , str. 271.
64 Vidjeti u: „About Theodore Roosevelt“, web site,
http://www.theodoreroosevelt.org/life/rooseveltcorollary.htm

38