Page 470 - dr. Jovan Tucakov - Lečenje biljem
P. 470
MASUNA
471
lecna salata koja se trosi u ogromnim kolitinama kao prva presna vita-
minska h rana, tako potrebna posle dugotrajne zimske suve hrane. Masla-
cak se upotrebljava u narodnoj med"cini, pored ostalog (rano u prolece sve-
fa biljka) »za ciScenje krvi«, kao diureti'k, protiv bolova ruci j jetre itd.
Industrijske kolicine divljeg, a u novije weme sve viSe gajenog korena
maslacka traze se i upotrebljavaju kao dodatak kafi zajedno sa cigurom ili
bez nje. Zato kod nas treba sabrati vagonske ko1i6ine korena, kako za pod-
mirivanje domaCih potreba, tako i jo~ vi~e, za izvoz. Kod nas se maslacak
malo upotrebljava, te bi trebalo vr~ iti ~to zivlju propagandu za ~to Siru pri-
menu a ve korisne, neotrovne, domace droge.
Istorija. - Nema pouzdanih podataka 0 upotrebi maslacka u doba
Grka i R!imljana. Prvi ga spominju aorapskj medicinski pi50i Razes i Avicena
i od toga doba do danas maslacak se stalno upotrebljava, viSe u narodnoj
nego u skolskoj medicini. Franeu\9ki nazi.v pissenbit ukazuje na dejstvo ma-
slacka.
1. Kamen u zuci: po 40 g korena maslaoka i vodopije i 20 g nane. Tri
ka~ike caja popari se sa pola litra 'kljucale vode, poklopj, 05tavi 2 sata i
pije na 2 sala po jedna ·ka~ika.
2. atezano mokrenje: po 30 g mas laeka , rastavica i sitniee i 10 g svile
od kukuruza, kao pod 1.
Narodna irnena: andra~ka, baba marta, bos-gologlav, veriznjaca, vetro-
kaz, glusina, gologlaviea, gorko zelje, gi'ki dimae, dec}i lancic, zucanica. zu-
Ijanka, zuljevica, rutelj, zuteljak, zutenica, rucaoni,k, zuceniea, zucani'k, jo-
vancak, k;ravlje cvece, krmece evece, masia6ik, masiacica, masiacnik, milo-
say.ka, mlekaca, mlec, mleea'k, rnlecac, rnlecic, mleeka, mlicak, mljekaca,
mljecka, obrnice, oveja mlecka, popina pogacica, popino guWlO, radie, sala·
tusa, ·sindzirae, talijanska salata, tra'Va od groznice.
MASLINA
Olea europeae L. - Oleaceae
Maslina je dugovecno zimzeleno, krivo, kvrgavo i zavrnuto, vrlo raz-
granato drvo, visoko do 12 m. Gaji se 'kod nas u Primorju. Plod je jajolika
kostuniea, dugacka 2-3 em, a debela 1-1,5 em, gola, sjajna, tackasta, ze-
lena, zatJim ervenkasta, a kad sazri, postane skoro erna.
Droga. - List, plod i ulje (Olivae folium, f"lctus et oleum).
Berba i prerada. - Od nepotpuno zrelih, zelenih maslina dabija se ze-
lenkasto, najfio-ije u-Ije, a od potpuno zrelih, crnih dobija se vise ulja, ali je
one slabijeg kvaliteta. - U prolece se beru mladi vrsni listovi.
Sastav: - List: flavonski i drugi heterozi<l.i, sapobozidi, oko 3% rna-
nitola, pirogalni tanini, ~eceri, >smalei fitosteroli.
Plod: oko 22% (osu~en 40%) ulja, 5 % belancevina, hlorofila, manitola,
heterozida i saponozida, glutaotiona, smole ·i vaska.
12
Ulje se sastoji od pribliZno 75% .0 lei n a, 4:- % lin 0 lei n a,
7-12% p a I mit.j n a, 2--4% s tea r l' n a, a r a h 1 din a i m i r i s t i-
