Page 44 - Tom Filips - Ljudski rod

U vreme kad su se prvi put iskrcali na Rapa Nui (da
nazovemo ostrvo njegovim pravim imenom), Polinežani su
bili jedna od velikih svetskih civilizacija koja je istraživala i
naseljavala ostrva na hiljadama kilometara okeana, i to u
vreme kada, osim ponekog Vikinga, Evropljani manje-više
nisu izašli iz svog dvorišta.
Ostrvo Rapa Nui bilo je dom razvijene kulture, saradnje
među grupama, napredne poljoprivrede, društva
podeljenog na slojeve i ljudi koji su putovali na posao –
manje više svega što danas nazivamo ispravim i modernim.
Te statue – na polinežanskom se zovu moai – bile su kruna
umetničke forme uobičajene u drugim polinezijskim
društvima. Bile su važne za ostrvsko društvo i iz duhovnih
i iz političkih razloga – odavale su počast precima čija lica
su prikazivale, a služile su i kao simbol prestiža ljudi koji su
ih poručili.
Prema tome, zagonetka glasi drugačije: ne kako su
statue tamo stigle, nego gde je nestalo sve drveće? Jer, kako
god da su stanovnici postavljali te statue, za to im, je
svakako trebalo mnoštvo ogromnih balvana. I kako se
močna civilizacija koja je postavila te statue preobrazila u
malo društvo sitnih ratara s krhkim čamcima koji su
pozdravili prve holandske mornare (u koje su ti mornari
pucali)?
Odgovor glasi da je narod Rapa Nui istovremeno bio
loše sreće i zabrljao je.
Bili su loše sreće jer se ispostavilo da su geografija i
ekologija njihovog ostrva neobično podložni posledicama
nestanka šuma. Kako Džared Dajmond (pristalica teorije
da je poljoprivreda naša najveća greška) objašnjava u svojoj
knjizi Slom koja se podrobno bavi narodom Rapa Nui, u
poređenju s drugim polinezijskim ostrvima Uskršnje
ostrvo je malo, suvo, ravno, hladno i zabačeno – sve što
gotovo onemogućava da se posečeno drveće prirodno
nadoknadi.