Page 84 - Edmond Paris - Tajna istorija jezuita

vreme prolazilo pokazivao sve više popustljivosti dok se ova lju-
baznost degenerisala u nemar...”
„Lako možemo razumeti zašto ih je ova mudra popustljivost
učinila tako uspešnim ispovediocima. Na taj način su osvojili
naklonost plemića i uticajnih osoba ovog sveta kojima je pokro-
viteljstvo duhovnika bilo važnije nego masi običnih grešnika.”
„Dvorovi Srednjeg veka nisu nikad imali svemoćne ispove-
dioce. Ova karakteristična figura se pojavila u životu dvorova tek
u modernim vremenima, a upravo je jezuitski Red ubacio
svuda.“ 14
Gospodin Bohmer piše: „Tokom 17. veka, ovi duhovnici ne
samo da su izborili značajan politički uticaj svuda, nego su čak
prih vatali, nekad otvoreno, politička mesta ili funkcije. Tada je
otac Nejdhart (Neidhart) preuzeo upravljanje politikom Španije
kao 'premijer i Veliki Inkvizitor'; otac Fernandez je seo i ovlašćen
je da govori i glasa u Veću Portugalije; otac La Čaiz (La Chaise) i
njegovi naslednici su držali funkcije ministara crkvenih poslova
na francuskom dvoru. Setimo se i uloge koju su odigrali svešte-
nici u opštoj politici, čak i izvan ispovedaonice: otac Posevino
kao papski izaslanik u Švedskoj, Poljskoj i Rusiji; otac Petre,
ministar u Engleskoj; otac Vota kao lični savetnik Jana Sobjeskog
i 'tvorac kraljeva' u Poljskoj, kao posrednik kada je Pruska posta-
la kraljevina; mora se priznati da nijedan Red nije pokazao toli-
ko interesa i talenta za politiku, i razvio toliko aktivnosti u njoj
kao jezuitski Red.“ 15
„Ako je 'popustljivost' ovih ispovedilaca prema njihovim dos -
to janstvenim pokajnicima puno pomogla interesima Reda i rim-
ske Kurije, isto je bilo u skromnijim sferama u kojima su svešte-
nici koristili slične prikladne metode. Sa svojim pedantnim, a
čak i spletkaroškim duhom, koga su nasledili od svog osnivača,
poznati ‘kazuisti’ kao što je Eskobar (Escobar), Marijana (Ma -
riana), Sančez (Sanchez), Buzenbaum (Busenbaum), itd, preda-
li su se proučavanju svakog pravila iscrpno, i njihovoj primeni u
svim slučajevima koji bi mogli biti izneti na sudu kajanja; njiho-
ve rasprave o ‘moralnoj teologiji’ su dale Društvu univerzalnu
reputaciju iako je njihova prepredenost da izobliče i izvitopere
najočiglednije moralne obaveze bila tako jasna.
83