Page 15 - Predrag Matvejević - Mediteranski Brevijar
P. 15
ji a aslutili su pojedi i pjes i i, aj iše po jeda ili d a u a aštaju. Te eze e
podsjećaju a sta a pis e a ili alfa ete Medite a a, iščezle zajed o s jiho i
jezicima.
Mediteranci manje govore o valo i a ego o jet o i a, ožda zato što
o i poto ji iše utječu a aspolože je, pa i a sa go o . O ale posuđuju azi e
jet o a jed e d ugi a, e k z ajući da i p o ije e i e ili s je , potičući,
po ekad a je o, espo azu e. Po to se ože zaključiti koja je st a a iše
ladala o e i up a ljala odo lje . Kop o takođe ije ja po ijeklo ili s isao
naziva, ponegdje iz pukog neznanja. Na Jadranu se, primjerice, izmjenjuju jugo i
u a, aest al koji je o dje o ič o lag i puše s o a, dok a eki drugim
o ala a, p e da je zad žao goto o isto jet o i e - mistral - dolazi s kopna i,
kako kaže p o a salska uz eči a, "čupa aga u ep" , zati le a at i pule at,
šilok ili ši oko, u i , az e ste e e e i e e i a, ga i i ga i ada, le ić i
le ićada, t a u ta a, u a a azličita od u aske, iako joj je i e slič o te još
mnogo drugih vjetrova, pokrajinskih ili mjesnih. Podjele koje nude meteorolozi
jed osta e su, ali p aktič e. Pjes išt o pak p ipisuje jet u oso i e uške i
že ske, e otske, oža ske, de o ske i agolaste, po ođaj e i sa t e,
ud a ačke, ja os e, u il e, glaz e e, o e od kojih oli gla a i o e koje ži ot či e
ljepši , o e što adah juju ili pak što pa odi aju aše apo e i tlap je u to se,
ažalost, uplela poetika ižih odo a . Nekoć se u s akoj epopeji o ala dići oluja
a o u: jet o i su ili oža st a Medite a a.
Njiho je utje aj a alo e do ekle p e ije je . To je ajočitije o da kad se
gi a takoz a o t o o e, ez idlji a pok etača ili uz oka, eklo i se sa o
svojo silo ili t o ošću: ato i što dolaze od ekud i ekud idu, ez au a i
aka e, oko ča ajući ešto što se eć dogodilo. Ti su p izo i o ič o loše
p edsta lje i u lite atu i. Neki se jet o i ije jaju pe jući se s o a uz kop o ili
pak spuštajući s kop a na more, drugi ostaju nepromijenjeni. Prilike u kojima
uzaja i ad jet a, alo a i kiše utječe a oju o a isu ijetke: jugo a
Jad a u uči i o e zele kasti i po alo za aglje i , a u a od iji i
p o id iji . Jači jet o i sa sje e e st a e otk iju u d o i a eki ači
p eo aze aš sta p e a du i i: o e posta e a o se i sa o , i, oglo i se
eći e i ajući p e iše uspo ed e, golo. Slika i su slikali tak a sta ja: ekoliko
sta ih talija skih i špa jolskih ajsto a, A api koji su u osili oje marine na
zido e ošeja uz stilizi a e ku a ske aputke, u laža ajući i st ogost. Tak i se
p elje i p epoz aju a f ag e ti a f esaka i iko a g čkih, u u jskih i
sla e skih ži opisa a koji su sa o ali ili djeli uz o ale. Na da e kad je o e
osobito pro id o, a jego a du i a aj iše ot o e a, ukazuju se o isi eo ič ih
predmeta, olupina, zdanja: lako je povjerovati da otkrivamo galiju potonulu s